Daha İstiklal Harbi bitmemiş, büyük zafer kazanılmamıştır. Sadece Birinci İnönü, İkinci İnönü ve Sakarya savaşları tarihe yazılmıştır. Cephelerde tam bir durgunluk ve belirsizlik vardır. Beklemekten yorulmuş, telaşlı ve sabırsız ruhlar ümitsizlik içindedir. Büyük bir acı ve sessizlik, ufkumuzu sarmıştır. İşte Yahya kemal bu karamsar günlerde milletimizin inancını ve moralini destekleyen yazılar yazdı. Bu yazılar 1921-1922 yıllarında devrin gazetelerinde çıktı.
Günümüzde bu yazılar Eğil Dağlar adlı kitapta bir araya getirildi. Eğil Dağlar, İstiklal Harbi yıllarında, Türk milletinin ruhuna ve idrakine sunulan ve yalnız bir temenni olmaktan çok üstün ve çok imanlı bir duygu ve düşünce kudretinin otantik kitabıdır.
26 AĞUSTOS 1922
Nihayet Büyük taarruzla birlikte Yunan askeri kesin yenilgiye uğratılacak ve Kurtuluş Savaşımız zaferle bitecektir. İşte tam o günlerde Mütefekkir şairimiz Yahya Kemal iman dolu yakarışını muhteşem bir dörtlük olarak ortaya koyar. Dörtlüğün adı “26 Ağustos 1922”:
“Şu kopan fırtına Türk ordusudur ya Rabbi/ Senin uğrunda ölen ordu budur ya Rabbi/ Ta ki yükselsin ezanlarla müeyyed namın/ Galib et, çünkü bu son ordusudur İslam’ın.”
Ne deniyor bu dörtlükte?
Yunan’la savaşmakta olan Türk ordusu kopan bir fırtınaya benzetilir. Bu ordu Balkanlarda, Yemen’de, Filistin’de, Arabistan’da, Doğu Beyazıt’ta, kısacası dünyanın dört bir tarafında savaşmış; tam da bitti, tükendi derken, adeta küllerinden yeniden doğmuş, Ana vatanını, bin yıllık yurdu olan Anadolu topraklarını kurtarmak için fırtına gibi kopmuş ve canını dişine takarak mücadele etmektedir.
İ’LAY-I KELİMETULLAH
Senin uğrunda ölen ordu budur ya Rabbi. Milletimizin savaş ve mücadele ruhunun derin ve zengin bir geçmişi vardır. Oğuz Destanı’nda hedef gösterilen, “büyük nehirlere ve büyük denizlere varma” şeklindeki ideal bu milletin Müslüman olmasından sonra yeni bir şekle dönüştü ve i’la-yi kelimetullah halini aldı. İslam fetihlerinin esas gayesi i’la-yi kelimetullahtır. Yani Allah’ın adını yüceltmek ve daha ötelere götürmektir. Bunun bir adı da Kızılelma’dır. Türkler’in Asya içlerinden Önasya ve Balkanlar’a yönelmeleri sadece siyasi ve ekonomik sebeplerle değildi. Artık bu seferler “kuru gavga” için olmayıp yüce bir idealin hizmetindedir; “İla-yı kelimetullah” düşüncesi fetihlerde başta gelen sebeptir.
Son iki dizenin anlamı şöyle: ya Rabbi bu Türk ordusunu galip getir, bunlar İslam’ın son ordusudur. 1920’lerde İslam dünyasını temsil eden Osmanlı Devleti Sevr muahedesiyle tamamen köşeye sıkıştırıldı, hiçbir askeri gücü kalmadı. İzmir’i işgal eden Yunan askeri bütün Anadolu’yu işgale girişince Mustafa Kemal’in önderliğinde oluşan yeni orduya başka komutanlar ve birlikler de katıldı ve Kurtuluş Savaşı başladı. Anadolu düşerse bütün İslam alemi düşecekti. Onun için “Bu son ordusudur İslam’ın” diyor.
“Ta ki yükselsin ezanlarla müeyyed namın” Ey Allah’ım, bu ordu galip gelirse, ülkemizde ezanlar okunmaya devam eder. Bu ezanlar ki, orada senin adın geçmektedir. Ezanlar okundukça senin adın semalara doğru yükselmeye devam edecektir. Bu da bir ila-yı kelimetullahtır. Yahya Kemal’in duaları kabul oldu. 26 Ağustos zaferle sonuçlandı. Ezanlar ebedi olarak yurdumuzun üstünde inlemeye devam edecektir.