Besmelenin en önemli iki kelimesi Rahman ve Rahim idi. Bunlar Allah’ın rahmetinin genişliğini ve büyüklüğünü ifade ederler. Bir hadiste geçen şu rahmet tablosu ne kadar ilgi çekicidir:
HER KAPIYI AÇAR
Hz. Ömer anlatır: “Bir muharebede sonu Resulüllah’ın huzuruna bir takım esirler gelmişti. Bunların içinde emzikli çocuğunu kaybetmiş bir kadın vardı, heyecen ve telaşla çocuğunu aramakta idi. Nihayet esirler arasında yavrusunu buldu, hemen onu bağrına bastı ve emzirmeye başladı.
Bu şefkat tablosunu gören Hz. Peygamber bize sordu: Şu kadının kendi çocuğunu ateşe atabileceğini düşünür müsünüz? dedi. Biz de cevap verdik:
Hayır, bunu asla yapmaz!.. dedik. Bunun üzerine Resulüllah: İşte şüphesiz yüce Allah kullarına bu kadının çocuğuna olan şefkatinden daha merhametlidir, buyurdu.”
Besmelenin hatırlattıklarından birkaç çizgi sunmaya çalıştık. Allah’tan varlıklara doğru uzanan böyle bir rahmet ve şefkat atmosferinin varlığını tek tek içimizde hissetmeye çalışırsak, gönül dünyamız zenginleşecek, olaylara bakışımız olumlu yönde değişecektir. İnancımız gücümüzü arttıracak, bu güç davranış ve ahlak olarak çevremize yansıyacaktır.Bu inanç ve düşünceyle bakılırsa, besmele, insan-Allah, abid-mabud illişkilerini de veciz ve kısa şekilde formülleştiren bir sözdür. O bir değerli anahtardır. İslam dünyasında kitaplar, yazılar, Kur’an okumalar ve diğer önemli işlerin başında insanların yerine getirdikleri değerli bir gelenektir. Sevgili peygamberimiz: “Besmele her kitabın anahtarıdır” buyurur.
Bir Ramazan manisi şöyledir:
. Besmeleyle çıktım yola
.Selam verdim sağa sola
. A benim devletli efendim
. Ramazanın mübarek ola
Asıl olan besmeledeki kelimelerin sadece dille söylenmesi değildir. Bir kısmını ifade etmeye çalıştığımız anlam ve düşüncelerin hissedilmesi ve içselleştirilmesidir.
BESMELE İLE BAŞLAMALI
“Besmele ile başlamayan her mühim iş sonuçsuz kalır” anlamındaki hadis Mevlid metninde şöyle ifade bulur:
. Allah adı olsa her işin önü
. Hergiz ebter olmaya anın sonu
. O halde diyor, devamlı olarak O’nun adını anmalı:
. Her nefeste Allah adın de müdam
Allah adıyla olur her iş tamam
Esasen kullukta asıl amaç bu olmalıdır, besmele sözü sadece bir başlangıçtır, bir ilk adımdır. Her nefeste Allah adını söylemeyle kasdedilen, lisanla onu tekrarlamaktan ibaret bir iş değildir. Asıl olan o duygu ve düşünceyi içinde yaşatmaktır. Gönül ehlinin “zikr-i daim” dedikleri budur. Bunun varacağı son nokta, tasavvuf terimleriyle söylersek fena fillah ve beka billahtır (O’nda yok olmak ve O’nunla var olmaktır).