Bir kültür projesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uzun soluklu bir projesi var: Şehir-İnsan, Medeniyet Köprüsü: Örnek Kişilikler Projesi.

Sanırım projenin fikir babası, 2 yıldır Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarlığı görevinde bulunan Prof. Dr. Haluk Dursun. Kendisi bir kültür tarihçisi, yerli ve milli kültür sevdalısı. Bu sevdasını bilgiyle pekiştirmiş, aynı zamanda dünyaya açık, değerli ve irfanlı bir insan.

Projenin genel adı “Beş Şehirli”. A. H. Tanpınar’ın “Beş Şehir” isimli kitabından ilham alınmış. Bu müstesna eserde İstanbul, Ankara, Bursa, Erzurum ve Konya’ya dair, yazarın çok değerli gözlem ve düşünceleri yer alır.

Söz konusu proje etkinlikleri öncelikle bu şehirlerde başladı. Daha sonra bütün Türkiye’ye yayıldı. Gayretli ve gerçekten “kültürlü” olan İl Kültür Müdürleri üniversitelerle temasa geçiyor. Böylece seçilen örnek şahsiyetlerin tanıtılması için panel ve konuşmalar düzenleniyor.

Projenin amacı, geçmişle gelecek arasında bağ kuracak kültür köprüsüne kilit taşlarını yerleştirmek ve gençlerin örnek kişilikleri rol model almalarını sağlamaktır.

Bu dönem için seçilen ilk beş şahsiyet şunlardır: A. Süheyl Ünver, Ali Fuat Başgil, Ekrem Hakı Ayverdi, Fethi Gemuhluoğlu ve Mahir İz. Daha sonra başkaları ele alınacaktır.

Örnek olarak seçilen bu kişilerin ortak özellikleri, geleneksel kültürle gelecek arasında bağ kurabilen, bu konudaki çalışmalarıyla öne çıkan, doğu-batı, devlet-millet özelliklerini yansıtma yeteneği olan şehirli şahsiyetler olmalarıdır.

Bunlar geçmişe takılıp kalmamış, içinde doğdukları medeniyet ve kültürden aldıkları güçle, yaşadıkları çağı yüksek seviyede algılamış ve bu sayede geleceğe ışık tutan özgün eserler ortaya koyabilmiş münevverlerdir. Her biri hakkında kısaca bilgi verelim:

A. Süheyl Ünver (1898- 1986) Hekim, tıp tarihçisi, neyzen, ressam ve müzehhip. Geleneksel sanatlarımızı canlandırmış kültür ve şehir insanı. “Sanat beni ahlaklı ve olgun insan yaptı” der.

Ali Fuad Başgil (1893- 1967) Anayasa profesörü Hukukçu, fikir ve siyaset adamı. Hukuk ve demokrasiye adanmış bir ömür yaşamış, örnek bir kültür ve ilim adamı.

Ekrem Hakkı Ayverdi (1899-1984) Mimar-mühendis ve mimarlık tarihi araştırmacısı. Osmanlı kültür coğrafyası ve mimari mirasının keşfedilmesine öncülük eden kültür ve sanat insanı.

Fethi Gemuhluoğlu (1922-1977) Şair, yazar ve fikir insanı. Osmanlı medeniyeti bilgesi, anlatıcı, tanıtıcı, temsilci, yaşatıcı, yetiştirici, kültür ve sohbet adamı.

Mahir İz (1895-1974) Öğretmen, şair, yazar ve mütefekkir. Osmanlı eğitim ve medeniyetinin son temsilcilerinden, sohbet kültürünün mümtaz bir örneği, çok yönlü kültür ve şehir insanı. Konuya devam edeceğiz.