Cuma namazı Peygamber Efendimizin Mekke’den Medine’ye göçü (hicret) sırasında farz kılındı. Cuma günleri öğle namazı yerine camilerde Cuma namazı kılınır. Camide herkes önce kendi başına sünnet olan 4 rekat namaz kılar. Ardından iç ezan denilen ezan okur. Bu sırada Hatip Minbere çıkmıştır. Ezan bitince Hatip Hutbe okur ve Minberden iner. Müezzin kamet getirir. İmam mihraptadır, iki rekatlık Cuma namazını kıldırır. Cuma namazında Fatiha suresi ve zamm-ı sure imam tarafından sesli olarak okunur. Bu iki rekat namaz farzdır. Ardından herkes tek tek sünnet olan 4 rekatlık son sünnet namazını kılar.
GÖREVLER GÖREVLİLER
Bu arada bazı teknik bilgiler verelim. Camide namaz kıldıran kimseye “imam” denir. Cuma ve bayram namazlarında hutbe okuyana ise “hatip” denmektedir. İmam hatip genellikle aynı kişidir. Büyük camilerde ise Cuma ve bayram günlerinde görev yapan ayrı hatipler olabilir. Namazlarda önce veya sonra vaaz veren kimselere vaiz denir. Onun bulunduğu yere vaaz kürsüsüdür. Bu kimsenin yaptığı işe “vaaz vermek” veya “vaaz etmek” denir. Hatibin yaptığı işe “hutbe okumak”tır, hutbe vermek söyleyişi yanlıştır. Vaaz verilir, hutbe okunur. Hutbenin okunduğu yer mihrabın sağında basamaklarla çıkılan yüksek mekandır, buna “minber” denir. “Mihrap” ise caminin kıble tarafında tam ortadaki girintili yerdir, İmam namaz kıldırırken burada durur.
CUMA ADABI
Cami bir ibadet yeridir, kutsal bir mekandır, orada gevezelik edilmez, gereksiz konuşulmaz. Özellikle cuma günleri caminin dışında, avlusunda namaz kılanlar içinde hutbeyi dinlerken gerekli saygıyı yerine getirmeyenler görülür. Bu kesinlikle yanlıştır. İç ezan okunup, hatip minbere çıktıktan sonra her türlü konuşma, bir başkasını ikaz etmek dahil yasaktır. Bu sırada namaz kılarken gösterilen saygı ve sükunet tavrı içinde olmak gerekir.
CUMANIN SOSYAL İŞLEVİ
Dini ve sosyal hayatımızda cuma namazının önemli bir yeri vardır. Müslümanların tanışmaları, kaynaşmaları, yardımlaşmaları, birlik ve beraberlik şuurunu kuvvetlendirmeleri, Allah’a birlikte yaklaşmaları için önemli bir vesiledir. İstatistiklere göre devamlı Cuma kılan erkekler %60, hiç kılmayanlar ise %7 civarındadır. Toplumu ayakta tutan ve güçlü kılan unsurların başında ortak inançlar ve değerler gelir. Cuma ve bayram namazları bu alanda önemli bir göstergedir. Türkiye’nin her yerinde Cuma gönleri her sınıftan insanımız dalga dalga camilere koşarlar. Orada dindaşlarını, aynı inancı paylaşan kardeşlerini görmekle mutlu olurlar. Milli birlik ve bütünlüğün devamı için bu durum önemli bir göstergedir.
Din ve inancımız Türk milletinin temel dinamiklerinin başında gelir. Bunun maddi göstergelerinden biri ülkemizin her yerinde yükselen camiler ve beyaz minarelerdir. İrili ufaklı bu mabetler daha çok haftada bir Cuma ve yılda iki defa bayram günlerinde lebalep dolar. Sair zamanlarda dolu olmaması bunların gereksizliğini göstermez. Cuma ve Ramazan aylarındaki doluluk yeter de artar. Büyük spor ve konferans salonlarımız, çeşitli kültür mekanlarımızın kullanım oranı camilerden fazla değildir.
Mehter marşı olarak da bestelenen Ömer Öztürkmen’in şiiriyle bitirelim: “Bir Cuma sabahı Allah’a karşı/ Malazgirt’te elli dört bin er/ Bestelediler en güzel marşı/ Allahü ekber Allahü ekber”